"Ogólna buźka i spokój"

OGÓLNA BUŹKA I SPOKÓJ

Marek Hłasko w swojej powieści „Piękni dwudziestoletni” wspominając czasy swojej młodości, czarująco opisuje wieczory i noce spędzone w warszawskim lokalu o uroczej nazwie „Kameralna”. Nie ważąc się nawet na świętokradztwo w postaci zastąpienia tegoż opisu własnymi słowami, pozwolę sobie na przytoczenie dokładnego cytatu:

„[…] Nad moralnością publiczną i zachowaniem spokoju czuwali szatniarze oraz kierownik sali. Pamiętam, jak kiedyś po straszliwej bójce, którą już zlikwidowano i pozmiatano z parkietu zęby, kierownik nocnej wszedł i tragicznie wzniósłszy prawicę, zawołał: „Panowie! Ogólna buźka i spokój”, po czym Sarmaci poczęli bawić się dalej. Jeśli któryś z Sarmatów wyróżniał się przesadną wesołością i trzeba było wzywać do niego milicję, otrzymywał zakaz wstępu do „Kameralnej” na czas ustalany kolegialnie przez kierownika sali i szatniarzy; ale była to kara straszliwa. Wszedłszy kiedyś do „Kamery”, ujrzałem następujący widok: dwaj moi przyjaciele, Andrzej Roman i Paweł Minkiewicz, nieśli przez salę jakieś zwłoki w kierunku baru, krzycząc przy tym: „Uwaga, niesiemy kasę”. Zwłokami okazał się Jurek Cukrowski, który zbyt wcześnie wyłączył się z otaczającej go rzeczywistości, a panowie Roman i Minkiewicz nieśli go do baru, gdyż etykieta nie pozwalała im na wyjęcie pieniędzy z kieszeni nieszczęsnego fundatora. Rokujący świetne nadzieje na przyszłość alkoholik, kolega Wojciech Frykowski, zirytował się pewnego dnia na zbyt opieszałego kelnera i, aby mu dać znak do rozpoczęcia działalności, rzucił w niego ogórkiem, ponieważ jednak stopień rozbawienia kolegi Frykowskiego uniemożliwił mu celność ciosu, ogórek trafił w barmana, poważnego starca w okularach, po czym odbił się od okularów i trafił w samotnego konsumenta trującego się przy barze, który nie czekając na wyjaśnienia, wymierzył barmanowi cios w czaszkę, co stało się hasłem do ogólnej bójki w myśl zasady WSZYSCY PRZECIWKO WSZYSTKIM. […]”

Czytając słowa Hłaski, przypomniały mi się pytania na różnych sprawdzianach i testach z języka polskiego, zadawane przez polonistów i literaturoznawców: „ Jak rozumiesz ponadczasowość zawartego w utworze przesłania?”. I jakkolwiek w czasach szkolnych bardzo trudno było mi niektóre rzeczy zawarte na stronicach różnorakich lektur przenieść w doczesność, to zacytowany powyżej fragment powieści skłania mnie do niczym nieskrępowanej refleksji, że sytuacje zaprezentowane przez Hłaskę mogą zdarzyć się w każdej epoce, w każdej społeczności i niekoniecznie w scenerii nocnego lokalu, ale także w środowisku Kibiców RKS Garbarnia Kraków. Z refleksji tej wysnuwam też pewne przypuszczenie, a mianowicie takie, że na ogólnej bijatyce w myśl zasady „wszyscy przeciwko wszystkim” najbardziej ucierpi lokal, w którym dojdzie do takiego obrotu stanu rzeczy. Później tak naprawdę nikt już nie pamięta, kto pierwszy rzucił tym zacytowanym ogórkiem i w kogo, natomiast wszyscy widzieli, że mordobicie było ogólne. Dlatego najchętniej podporządkowałbym się teraz komuś, kto niczym kierownik sali u Hłaski wkroczy na środek i powie „Panowie! Ogólna buźka i spokój”. Pod jednym wszakże warunkiem: muszą uczynić to wszyscy uczestnicy zaistniałej sytuacji. I nie chodzi o jakieś wzajemne padanie sobie w objęcia czy przeprosiny, ale uświadomienie sobie, że o wiele więcej z tego wszystkiego wyszło złego niż dobrego.

Myślę, że będą tego w stanie dokonać ci, dla których Garbarnia nie stanowi tylko pustego sloganu, dźwigni promującej własną osobę lub jedynej możliwości zaistnienia wśród szerszej publiki. Zachowania ludzkie są różne, w dobie demokracji – jeśli nie stoją w sprzeczności z prawem – podlegają li tylko subiektywnej ocenie odbiorców ale także ocenie tzw. opinii publicznej. Można głosić niewygodne poglądy i trwać przy nich, mając świadomość ich słuszności; można też np. być jak ten pracodawca zwalniający z nie do końca jasnych przyczyn podwładnego, któremu później bez mrugnięcia okiem pogratuluje dobrej roboty i będzie życzył dalszych sukcesów.
Ci, którzy widzą w Garbarni możliwości do koniunkturalnej demonstracji na doraźne potrzeby, wykruszają się sami, to pokazuje historia naszego Klubu. I ona jest najsurowszą wyrocznią dla takich ludzi, choć – niestety – na jej werdykty czeka się czasem bardzo długo.

A skoro o historii mowa, obejrzałem ponownie, nie pamiętam który już raz film Kazimierza Kutza „Śmierć jak kromka chleba”. Jest dostępny w całości w internetowym serwisie You Tube – polecam. Autentyczne wydarzenia z pierwszych dni stanu wojennego i pacyfikacja górników w kopalni „Wujek” powinno się przymusowo pokazywać obrońcom generała Jaruzelskiego, którzy co roku 13 grudnia przybywają pod jego dom, by uniemożliwić wyrażanie sprzeciwu i potępienia dla przedstawiciela komunistycznego reżimu i sprawcy bratobójczego przelewu krwi. Symbol krzyża ukazany w filmie, zresztą nie tylko w nim, jako symbol walki o wolność Polaków – powinni obowiązkowo zobaczyć wszyscy fani politycznego oszołoma, potwora komunistycznej propagandy naszych czasów – niejakiej Joanny Senyszyn, głównej orędowniczki walki z krzyżem pod zasłoną obowiązującego prawa. Z dziejów ludzkości wiemy, że przed krzyżem broniły się demony, czarty i upiory i najbardziej to właśnie u nich widok krzyża wywoływał konwulsje i napady szału.
Jaką drogę obrać, każdy może zdecydować sam. Nie każdemu dane jest być bohaterem, który stanie murem za ideałami prawdy, wolności i solidarności, jak zrobili to bohaterowie z „Wujka”. Ale też nikt nie musi zachowywać się jak nieobyczajne dziwki, przedstawione w nowym polskim filmie „Galerianki” (również dostępnym na You Tube).

Z pokorą przyjmując życzenia opamiętania skierowane do kibiców mam nadzieję, że dotknie ono w Nowym Roku nie tylko mnie. Wszystkim życzę dokonania wyboru: zjeść ciastko, czy zostawić je sobie? Bo to, że nie można zrobić tych dwóch rzeczy jednocześnie, zostało już przesądzone.

Tekst został także zamieszczony na portalu

[link widoczny dla zalogowanych]